Tatrzańska zima – podsumowanie i porady praktyczne

Podczas tych 8 dni spędzonych na Hali Gąsienicowej uczestniczyliśmy w dwóch kursach, tj. Kompletnym Kurskie Lawinowym (z elementami nawigacji oraz ratownictwa lawinowego) oraz w Zimowym Kursie Turystyki Wysokogórskiej. Tak naprawdę to kurs turystyki bez kursu lawinowego jest bez sensu. Naszym zdaniem wybierając się zimą w góry bez chociażby podstawowej wiedzy dotyczącej przyczyny występowania lawin, oceny miejsc najbardziej narażonych na zejście lawiny lub zsuwu, czy też bez podstaw ratownictwa i wiedzy co zrobić jak już lawina zejdzie i kogoś zabierze, jest narażaniem nie tylko siebie na duże niebezpieczeństwo, ale i innych osób, które wędrują wraz z nami.

Nam kurs lawinowy otworzył oczy, jak niewiele brakuje, aby nawet w pozornie niegroźnym terenie wpaść w śmiertelną pułapkę. Dodatkowo ćwiczenia praktyczne z Jędrkiem (ratownikiem zawodowym TOPR) pokazały nam również ile się trzeba nabiegać, aby dokładnie zlokalizować zasypaną pod lawiną osobę oraz jak dużo siły i czasu potrzeba, aby ją odkopać spod śniegu, nawet jeżeli jest pozornie płytko zakopana. Możecie nam uwierzyć na słowo pisane, żadne filmy zamieszczane w internecie, czy też żaden podręcznik czy książka nie zastąpią nigdy zajęć z praktykami (ratownikami TOPR), czy instruktorami PZA, którzy na bieżąco przekazują wiedzę w terenie. I choć mamy świadomość, że nabyta wiedza to tylko „wierzchołek góry lodowej”, rekomendujemy ten kurs każdemu kto chciałby bardziej świadomie poruszać się po górach zimą.

Zimowy kurs turystyki wysokogórskiej to z kolei bardzo techniczne zajęcia terenowe. Oczywiście analogicznie do kursu lawinowego, instruktorzy PZA przekazują również wiedzę teoretyczną podczas wieczornych sesji w Betlejemce. Podczas zajęć praktycznych uczeni byliśmy hamowania z wykorzystaniem czekana, zarówno  podczas zjazdu na plecach (także z plecakiem) jak i podczas zjazdu na brzuchu. Choć początkowo wydaje się to dość łatwe (ćwiczenia zaczyna się na niezbyt eksponowanych stokach), to później przy próbach na wiekszych ekspozycjach zaczyna się juz prawdziwa zabawa. Jeśli w ciągu pierwszych 2-3 sekund nie uda się wyhamować ślizgu, to w zasadzie później nie ma już na to szans. Warto to ćwiczyć naprawdę za każdym razem jak się jest w górach, aby wyrobić w sobie pewne odruchy bezwarunkowe.

Bardzo ciekawe były zajęcia z budowania asekuracji z łopaty lawinowej. Wiem, że na niektórych kursach kursanci są uczeni budowy asekuracji z wykorzystaniem czekana, ale nam zarówno Adrian (kierownik Betlejemki oraz ratownik TOPR), jak i Marek (instruktor z wieloletnim doświadczeniem) przekazali jedną cenną rzecz – z czekanem nie rozstajesz się w zasadzie ani razu w górach zimą. Jeśli już musisz wykorzystać czekan do asekuracji, to tylko w takiej sytuacji, w której go nie zostawisz gdzieś pod śniegiem, bo zimą w górach bez czekana to jak bez przysłowiowej ręki.

Kolejnego dnia mieliśmy podstawy zimowej „wspinaczki”. Prowadzenie drogi, zakładanie punktów przelotowych i asekuracyjnych było fajnym doświadczeniem. Dodatkowo ten dzień pokazał jak ważna jest praca zespołowa i dobre zrozumienie się wszystkich osób spiętych jedną liną. Nie ma tu miejsca na indywidualizm i prężenie muskułów, bo bez wspólnej pracy całego zespołu nic się nie zrobi. Także raz jeszcze WIELKIE dzięki Karol i Wojtek, że byliście z nami na wspólnej linie.

Ostatni, czwarty dzień to „liźnięcie” wspinaczki w lodzie, budowy stanowisk asekuracyjnych z wykorzystaniem śrub lodowych, czy umiejętność budowy ucha Abałakowa.

Niezwykle ciekawym połączeniem na organizowanych przez Betlejemkę kursach jest to, iż przekazywaną macie wiedzę zarówno od Instruktorów PZA jak i od Ratowników TOPR (oczywiście to też Instruktorzy PZA) współpracujących z Betlejemką. Czyli możecie sami zdecydować, które rozwiązanie będzie dla Was bardziej praktyczne podczas Waszych zimowych wycieczek. Z drugiej strony, czasami doprowadza to do zabawnych sytuacji, kiedy to Ratownik TOPR daje Wam wskazówki tuż przed zjazdem na linie, a Instruktor na dole zdziwiony takim rozwiązaniem przekazuje w żołnierskich słowa swoje rady. Koniec końców im więcej wiedzy przekazanej na szkoleniu tym więcej zapamiętane „w cywilu”.

Czy warto odbyć ten kurs w Betlejemce? Oczywiście, że tak. Mamy świadomość, że jest dużo prywatnych szkół oferujących zbliżony program i zakres. Nie mnie oceniać, czy są one lepsze czy gorsze. Tak naprawdę nie ma to aż takiego znaczenia, bo najważniejsze jest to aby podnosić świadomość ludzi wychodzących w góry zimą, czyli w czasie kiedy ilość zagrożeń w porównaniu do lata jest zdecydowanie większa. Z drugiej strony Betlejemka jest na tyle kultowym miejscem w naszych Tatrach, przez progi której przeszli, niemalże wszyscy nasi najwięksi himalaiści, że warto być choć przez chwilę częścią jej historii.

Droga do Zakopca z Natolina zajęła nam około 5,5 godziny. Wybieramy jak zawsze jazdę A2, następnie A1, by później dojechać do Krakowa A4. O zakopiance nie będę się wypowiadał bo to zawsze jest loteria.
Samochód zostawiliśmy tym razem na parkingu w Brzezinach, a nie jak zawsze w COS’ie na Bolesława Prusa. Z Brzezin do Murowańca prowadzi bezpośrednio czarny szlak. Nie jest on jakiś mega spektakularny, ot zwykła droga przez las, ale za to doskonale chroni przed wiatrem, który tego dnia był dość mocny.

Kolej linowa na Kasprowy:

Aby zaoszczędzić trochę czasu postanowiliśmy zakupić bilety na kolejkę na Kasprowy Wierch. Polecamy zakup biletów poprzez stronę PKL. Raz, że unika się stania w długiej kolejce, a dwa, można dokładnie zaplanować podróż. Dodatkowo okazało się, że PLK, w chwili zbyt silnego wiatru i wstrzymania wyjazdu kolejki w górę, informuje od razu swoich klientów o tym fakcie. Dzięki temu mieliśmy i czas i szansę na to, aby zmienić nasze plany i zamiast kierować się do centrum Zakopca, postanowiliśmy udać się do Brzezin.

Ubezpieczenie:

Skorzystaliśmy z opcji oferowanej przez PZU „Szlaki bez granic”. Zakupiliśmy od razu ubezpieczenie górskie na rok. Jest to pakiet, który chroni nas przed potencjalnymi zdarzeniami nie tylko w Polsce, ale także w pasie 30 km u naszych wszystkich sąsiadów. Najważniejsze, że ubezpieczenie uwzględnia koszty potencjalnej akcji ratunkowej, które w Słowacji i Czechach są płatne, i to nie mało.

Noclegi w Betlejemce:

Betlejemka to kultowe miejsce na Hali Gąsienicowej. Mijana przez każdego, kto udaje się do Murowańca z Kuźnic. Niepozorny budynek, ale ma w sobie masę klimatu. Na parterze znajduje się pokój instruktorów, w którym odbywają się też czasami wykłady, aneks kuchenny, toalety, prysznic oraz pokój Kierownika Betlejemki. Piętro, to magazyn ze sprzętem i szpejem oraz duża sala, w której znajdują się 22 łóżka dla kursantów. Betlejemka posiada także mały strych, na którym od czasu do czasu panuje „halny”, czyli wielki wentylator, dzięki któremu na spokojnie można wysuszyć mokre liny, buty, rękawice czy inną część garderoby.

Sprzęt/szpej:

Na wszelkie kursy organizowane przez COS Betlejemkę w zadzie nie potrzeba zabierać swojego sprzętu. Całość jest dostępna na miejscu. Każdy kursant, przed wyjściem w góry wyposażany jest w raki, czekan, kask oraz ABC lawinowe (sonda, łopata, detektor). Dodatkowo w zależności od odbywanego szkolenia dostaje się osobiste wyposażenie. W przypadku kursu turystyki wysokogórskiej były to 4 HMS, 4 karabinki zwykłe, 3 lonże (2×120 cm oraz 1×60 cm), 2 ekspresy, przyrząd zjazdowy oraz rep-sznur. Dodatkowo na zespół przypadała lina, deadman, małpy czy śruby lodowe. Jeśli jest taka potrzeba, czy w przypadku miękkiego śniegu wyposażeni dostaniecie także w rakiety śnieżne, które znacznie ułatwiają chodzenie w takich warunkach.

Wyżywienie:

W Betlejemce nie ma żadnego bufetu, czy baru, ale jest w pełni wyposażona kuchnia, a więc wszelkie posiłki można przygotować we własnym zakresie. Dla osób nie mających półproduktów jest inne rozwiązanie, a mianowicie pobliskie schronisko Murowaniec, które ma w ofercie bogate menu. My polecamy szczególnie kwaśnicę z żeberkiem, pomidorową oraz gulasz z kaszą. Dla osób chcących na ząb coś słodkiego polecamy racuchy ze śmietaną lub naleśniki z serem.

Na czym naprawdę warto się zastanowić śpiąc w Betlejemce, to przygotowywanie we własnym zakresie śniadań. Nie traci się cennego co rano czasu na wyjście do Murka, gdzie od rana (bufet otwierany o 7.30) jest zawsze bardzo dużo osób, chcąc jak najszybciej zjeść śniadanie i wyjść w góry. My szczerze polecamy liofilizowaną owsiankę/jaglankę z dodatkiem liofilizowanych truskawek. Ten zestaw jest nie dość, że naprawdę smaczny to również bardzo pożywny.